Meubels leren repareren bij het vmbo-profiel Bouwen Wonen en Interieur
Circulair opleiden op het vmbo? ‘Heel interessant!’, zeggen deze onderwijsinstellingen. ‘Maar hoe dan?’ ‘Door circulaire ambachtscentra centraal te stellen in het lesaanbod van het profiel Bouwen, Wonen en Interieur’, adviseert Liedewij de Graaf van ikcirculeer.nl. In opdracht van Rijkswaterstaat onderzocht ze de mogelijkheid tot circulair opleiden in het vmbo.
Repareren is van essentieel belang in een circulaire economie. Als spullen gerepareerd worden, zijn er immers geen nieuwe grondstoffen nodig, wordt er minder weggegooid en lopen natuur en milieu minder schade op. Toch ontbreekt het ambacht Repareren structureel in het onderwijsaanbod. Vrijwel alle onderwijsinstellingen erkennen het belang van circulair opleiden, maar toch gebeurt het slechts sporadisch en dan vooral incidenteel, blijkt uit het onderzoek ‘Meubels repareren in het vmbo (pdf, 815 kB)’ in opdracht van Rijkswaterstaat.
Nauwelijks aandacht voor circulariteit
De bevindingen liegen er niet om. Herstellen van meubelstukken in de oorspronkelijke staat gebeurt nog niet of nauwelijks in de lessen. Materialen voor werkstukken bestellen docenten nu vrijwel allemaal als geheel nieuw. De meeste BWI-docenten willen wel aan de slag met het verduurzamen van hun lessen, maar ondersteuning daarbij is welkom, onder andere met lesmaterialen en leergemeenschappen. En de circulaire ambachtscentra en de BWI-scholen weten elkaar nog niet vanzelf te vinden om kennis, vaardigheden, meubels en materialen uit te wisselen.
Kansrijke samenwerking
Ondertussen blijkt het fenomeen Circulair Ambachtscentrum nauwelijks bekend bij de scholen. Terwijl samenwerken bijzonder kansrijk is. Een circulair ambachtscentrum is immers een praktijksituatie waarin de circulaire economie nu al te beleven is. Door zo’n ervaring op te nemen in het lesaanbod kunnen de leerlingen hun horizon verbreden. Ze doen praktische vaardigheden op, maken kennis met maakberoepen en leren waarom repareren en duurzaam consumeren belangrijk is. Het advies is dan ook om deze manier van circulair opleiden op te nemen in het profiel BWI.
Activiteiten
Rijkswaterstaat wil hiermee vliegensvlug aan de slag en ontplooit een aantal activiteiten. Zo worden behoeften, wensen en mogelijkheden van zowel BWI-docenten als circulaire ambachtscentra geïnventariseerd. Kennisdeling op het gebied van meubels en hergebruik van materialen op scholen wordt bevorderd. En in februari kunnen het platform vmbo BWI en de circulaire ambachtscentra in vijf regio’s ter plekke ontdekken wat ze elkaar allemaal te bieden hebben.
Aanbevelingen
De rapportage ‘Circulaire ambachtscentra centraal in vmbo-lessen (pdf, 749 kB)’ kent een aantal aanbevelingen. Het advies is om per provincie circulaire coördinatoren aan te stellen, die korte lijntjes hebben met zowel de scholen als de circulaire ambachtscentra. De centra kunnen de BWI-docenten ondersteunen met regelmatige aanvoer en opslag van kwalitatief goede gebruikte meubels en materialen. Daarnaast vormt publicatie over goede voorbeelden van samenwerking tussen beide een basis voor constructieve kennisdeling op dit gebied.
Totaalpakket
Met deze nieuwe insteek bouwen circulaire ambachtscentra langs drie ‘fronten’ aan de verbinding tussen reparatie en onderwijs. Naast het meubelonderwijs in het vmbo-profiel BWI start in 2025 het nieuwe mbo-keuzedeel ‘Basisvaardigheden reparatie van consumptiegoederen’. Ook gaan er binnenkort korte opleidingen voor meubelreparateurs van start in Utrecht, Rotterdam en Zwolle dankzij de inzet van onderwijsinstellingen, bedrijven en andere partners van de ambachtsnetwerken in die regio’s.
