Tips om aan de slag te gaan: praktische adviezen voor het starten van een circulair ambachtscentrum (CA)

Hieronder doorlopen we de 10 stappen voor het opzetten van een circulair ambachtscentrum:

1. Laat je inspireren
   Haal informatie en inspiratie bij andere gemeenten. Zo hoef je het wiel niet opnieuw uit te vinden. Ben je benieuwd waar in Nederland je circulaire ambachtscentra vindt? Bekijk het overzicht.
2. Inventariseer binnen je gemeente
   Onderzoek welke initiatieven er al zijn en welke materiaalstromen er zijn. Analyseer het gedrag van bewoners en kijk naar het beleid. Inventariseer waar partijen behoefte aan hebben. Laat dit onderzoek bijvoorbeeld door studenten uitvoeren.
3. Vind je partners
   Na de inventarisatie is het belangrijk om partners te zoeken. Organiseer gesprekken met partijen en denk na over samenwerkingsvormen. Denk hierbij aan het betrekken van partijen die bij de bouwstenen horen.
4. Visie en doel
   Samen met partners stel je een visie en doel van je circulair ambachtscentrum. Hierbij bepaal je aan welke beleidsdoelen je bij wil dragen.
5. Onderzoek en haalbaarheid
   Deze stap is belangrijk als je bijvoorbeeld wil weten of een circulair ambachtscentrum economisch gezien haalbaar is. Maar denk ook aan juridische zaken zoals afval- en aanbestedingsrecht. Twijfel je hierover? Schakel de hulp van een expert in.
6. Maak een plan van aanpak
   Ontwikkel een businessplan, zo krijg je inzicht in kansen, risico’s en aandachtspunten van verschillende concepten. Of stel een samenwerkingsovereenkomst op met partners. Hierin kun je concrete afspraken maken over nieuwe materiaalstromen en de verwerking maken.
7. Bereid je voor op de praktische uitvoering
   Bouw, verbouw of richt het circulair ambachtscentrum in. Betrek inwoners en neem personeel aan. Ook bereid je je voor op monitoring.
8. Opening
   Nodig een burgemeester, wethouder of (lokaal) bekend persoon uit voor de opening. Deel dit op sociale media en vergeet ook niet lokale journalisten uit te nodigen of een persbericht te sturen over de opening.
9. Bereik je doelgroep
   Welke bezoekers wil je aantrekken? En hoe bereik je inwoners die nog niet naar je circulair ambachtscentrum komen? Gebruik hiervoor het MCG-model. Op basis van de antwoorden, weet je waar je in je communicatie op kunt focussen.
10. Monitoring
     Houd je doelen in de gaten. Stuur waar nodig bij en werk naar nieuwe, haalbare doelen. Monitoren helpt om trends zichtbaar te maken, activiteiten te evalueren en inzicht te geven.

Hoelang duurt het opzetten van een CA?

Dit verschilt per gemeente. Het hangt af van welke bouwstenen er al zijn en in welke maten die al samenwerken. Moet je nog een circulair ambachtscentrum bouwen? Dan duurt het opzetten langer dan als er al een locatie is. Sommige stappen kun je ook tegelijk uitvoeren. Maar gemiddeld kun je hiervan uitgaan:

Stap 1 tot en met 3: ongeveer 9 maanden

Stap 1 tot en met 5: ongeveer 6-9 maanden (afhankelijk van of je een businesscase laat ontwikkelen)

Stap 6 en 7: ongeveer 6-9 maanden (afhankelijk van of het ambachtscentrum nog gebouwd moet worden)

De communicatie en monitoring na opening vindt plaats zolang het ambachtscentrum open is.

Belangrijkste lessen

Wist je dat sinds 2019 al zo’n 60 circulaire ambachtscentra subsidie ontvingen? Voor een deel van de CA’s zit de subsidieperiode er inmiddels op. Wat leerden zij hiervan en wat moet je wel en niet doen?

• Organiseer gecoördineerde acties per wijk om te informeren, op te halen en te scheiden. (Gooi en Vechtstreek)
• Werk met een klein, slagvaardig projectteam. Blijf elkaar goed op de hoogte houden van ontwikkelingen binnen jouw taken, om te voorkomen dat eilandjes ontstaan. Probeer in vroegtijdig stadium helder te krijgen welke partij welke rol op zich neemt. Denk niet alleen aan rolverdeling voor de pilotfase, maar ook op langere termijn. (Hoeksche Waard)
• Werk samen met een partij die veel ervaring heeft met de inzet van menselijk kapitaal. Het opwerken van materialen kan vaak niet zonder inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en ondersteuning vanuit het sociaal domein. (Goeree-Overflakkee)
• Organiseer een bedrijvenbijeenkomst. Zo kun je bedrijven inspireren en samen met producenten en verwerkers opzoek gaan naar kansen om afvalstromen om te buigen naar waardevolle grondstofstromen. Organiseer, bij een netwerk in wording, een aantal keer per jaar partnerbijeenkomsten, zodat netwerkpartners samen op nieuwe ideeën komen. (WaardeRing)
• Bewoners haken sneller aan als je ze ook daadwerkelijk betrekt bij projecten. Door de praktische uitvoering in een wijk van kleine of grote projecten krijgt het CA een gezicht en kunnen bewoners zich ermee identificeren. (Arnhem)

Wil je hier meer over lezen? Lees het artikel: een gezonde basis creëren voor je CA.